Gemiddelde leestijd: 12 min 

Ruim vier jaar volgde filmmaker Arun Chaudhary de Amerikaanse president Barack Obama. Dat leverde duizenden uren videomateriaal op. Zijn ervaringen heeft hij ook neergeschreven in het boek ‘First Cameraman’. “Als de president zich kwaad maakt, doet hij dat op een zeer kalme manier. Zoals een ouder die zegt: ‘Ik ben niet kwaad, wel ontgoocheld’.” Een portret van Barack Obama door ‘de schaduw van de president’? Yes, we can!

We spreken met Arun Chaudhary af aan het Witte Huis in Washington DC. Hij is gekleed zoals we hem eerder op foto en video zagen: in een zwart kostuum met das en zwarte sportschoenen. “Ik droeg de eerste maanden mooie schoenen. Maar ik gleed wel eens uit op de gladde stenen naast het Witte Huis. Daarom draag ik sindsdien sneakers”, legt Chaudhary uit. Half historicus, half propagandist. Zo kan je zijn rol in het mediateam van Barack Obama omschrijven. Met zijn camera en laptop maakte Chaudhary wekelijks videoreportages voor de website van het Witte Huis. Een stuk van het filmmateriaal wordt pas vrijgegeven vijf jaar na de laatste ambtstermijn van president Obama.

Je bent filmmaker en een voormalige professor aan de New York University. Hoe kreeg je de kans om de eerste cameraman-journalist ooit van het Witte Huis te worden?
Arun Chaudhary: “Een goeie vriendin van mij werkt bij CNN. Zij wist dat politiek mijn passie is en bracht me bij het mediateam van Barack Obama. Vrij snel bouwde ik een goede relatie op met hem. We delen eenzelfde vorm van humor. Eerst volgde ik Barack Obama toen hij nog senator was. Later werd ik zijn persoonlijke videographer tijdens en na de presidentiële campagne van 2008.”
“Er zijn altijd mensen geweest die speeches en officiële momenten filmden. Voor het eerst in de geschiedenis kreeg iemand de momenten achter de schermen te zien. En niet op foto, maar met bewegende beelden. Die toonden we elke week op West Wing Week, de officiële website van het Witte Huis. Anders dan in België is het staatshoofd ook de man die het voor het zeggen heeft en alles regelt. Ze kunnen die twee functies niet splitsen zoals in een constitutionele monarchie. ‘Jij doet de coole ceremoniële zaken en jij doet het werk’.”

Hoeveel dagen per jaar zag je Barack Obama?
Chaudhary: “Zowat elke dag, op één dag in het weekend na. Zeker tijdens de campagne. Dan was het non-stop. Ik was voortdurend op reis. Ik ging wel niet mee als de familie Obama met vakantie was. Dat liet ik aan anderen over. Ik ging om principiële reden niet mee in hun vakantieperiodes. Ten eerste omdat ik ook eens aan een break toe was. Ten tweede: ik had een goede werkrelatie met president Obama en wilde die niet kwijtspelen. Tot slot kon ik zo ook ander werk aannemen. Tijdens de drie keer dat de president met vakantie geweest is, ging ik naar de Golfkust om de olieverspilling te verslaan. Ik ben naar Irak getrokken – zo heb ik dus mijn vakantie doorgebracht: in Bagdad (lacht). En de laatste trip was naar Soedan waar ik de geboorte van een nieuwe staat zag: Zuid-Soedan. Die reportages kon ik doen als de videographer van het Witte Huis. Maar ik kon niet zo intiem zijn mochten de president en alle veiligheidsdiensten meegereisd zijn.”

Je zou kunnen zeggen dat de vakanties de momenten zijn om Barack Obama nog beter te leren kennen?
Chaudhary: “Oh ja. Ik denk dat je hem leert kennen. Maar in de film over Soedan probeerde ik het volk op het terrein te vatten. Als de president er is, reageren ze alleen op de president. Terwijl je eigenlijk een glimp van de impact wil zien van de buitenlandse beleidspolitiek van Amerika. Soms is het beter om niet met de president te zijn. Want hij is altijd de ster van de show, waar hij ook gaat.”

Hoe spreek jij hem aan? Met ‘mister President’? Barack? Mister Obama?
Chaudhary: “Nadat hij president werd, was het altijd ‘mister president’. Voelde je je al wat meer vertrouwd, dan was het ‘boss’. Of POTUS, de afkorting voor ‘president of the United States’, ook dat was een beetje eenvoudiger. Tijdens de campagne was het altijd ‘senator Obama’. Soms slipte ‘Barack’ uit mijn mond. Maar dat vindt hij niet erg. Het stoort hem niet als mensen ‘Barack’ zeggen. Voor jou is het natuurlijk wel belangrijk. Want de persoon voor wie je werkt, is niet zomaar iemand maar blijft de president. Je geraakt aan iemand gewoon, jij en de president worden werkvrienden. Aan deze situatie wen je. Echt wel. Maar voor mensen die de president voordien nog nooit gezien hebben, is die eerste ontmoeting speciaal. Sommigen vergeten hun eigen naam of zijn naam of beginnen te wenen. Anderen beginnen te zingen. Alle soorten zaken gebeuren, het is een emotioneel moment. Hem elke dag met gewone Amerikanen bezig zien, doet je beseffen dat er iets speciaal aan de gang is. Hetzelfde met het Witte Huis. Je komt elke dag naar dit gebouw, je stapt de oprijlaan op. Het is een prachtige oude plek, die hele geschiedenis. Toch kom je gewoon ‘s morgens naar je werk, nietwaar? Je bent moe, de bus is te laat, op bureau moet je jouw e-mail nog checken. Maar als je weggaat door de poort en je ziet al die mensen, de toeristen die foto’s nemen en zich afvragen wie jij bent en wat er zich binnen in dat huis afspeelt, besef je welke eer en voorrecht het is om in het Witte Huis te werken. Het is een droomjob.”

Hoe ging je te werk? Vertelde het mediateam van Obama jou welke dagen je kon filmen?
Chaudhary: “Nee. Over wat ik filmde, werd ik aan mijn eigen oordeel overgelaten. De bedoeling was om het leven van de president te documenteren voor de geschiedenis. Niet gemakkelijk op je eentje. Ik keek dag per dag en week per week naar het schema en pikte er gevarieerde dingen uit. Wat we vrijgeven, is slechts het tipje van de ijsberg. We hebben enorm veel materiaal verzameld. Dat wordt allemaal publiek vijf jaar na het einde van het presidentschap. Als Obama herverkozen wordt, betekent dat dus negen jaar.”

Zullen we veel familiale gebeurtenissen te zien krijgen in dat onuitgegeven archiefmateriaal?
Chaudhary: “Enkele, maar niet al te veel. Ik mocht rondlopen in de Oval Office en zaken filmen voor West Wing. Maar over één ding was de president duidelijk: probeer de meisjes buiten te laten, tenzij het om officiële momenten gaat. Zowel de president als de First Lady willen hun dochters zo normaal mogelijk opvoeden. We mochten de constante nieuwsgierigheid van de mensen over wat het presidentiële koppel elke dag doet, niet voeden. Als ik zag dat de kinderen met de hond speelden, filmde ik dat meestal niet. Maar de president die met de hond speelde, filmde ik zeker en vast. Daar was hij fair in. ‘Maar denk twee keer na voor je de meisjes filmt’, vertelde hij.”

Je filmde niet alles, maar ik veronderstel dat je alles wel zag?
Chaudhary: “Wel, soms zag ik de meisjes op school. De president last traditioneel elke dag een break in rond 18u30 à 19u om met zijn gezin te eten. Dit fotografeerden of filmden we bijna nooit.”

Sliep je soms in het Witte Huis?
Chaudhary: “Nee. Als ik laat werkte, waren er zetels en douches. Heel soms moest ik de hele nacht door werken. Maar als ik sliep, was dat op mijn bureau, op de vloer of in een zetel in het gebouw rechtover het Witte Huis.”

Je vloog mee de wereld rond in Air Force One. Is het gevaarlijk om Barack Obama te volgen?
Chaudhary: “Het is net heel veilig om Barack Obama te volgen. Je bent omringd door het beste veiligheidsteam van de wereld. Die is altijd en overal aanwezig en heel professioneel. Niet dat ik me nu onveilig voel. Maar ik mis de geluiden van de veiligheidsdiensten: de geweren die tegen elkaar botsen. Ik weet dat het raar is om dit te zeggen, maar dat wordt zo’n vertrouwd geluid.”

Moest je geen kogelvrij vest dragen?
Chaudhary: “Nee. Niemand. Behalve de mensen van de geheime veiligheidsdienst. Ik denk dat de president hier inspraak in heeft. Maar de meeste presidenten nemen de raad van de veiligheidsmensen aan, los van welke partij ze zijn.”

WHAT YOU SEE IS WHAT YOU GET

Hoe zou je Barack Obama in drie woorden omschrijven?
Chaudhary: “Bedachtzaam, nieuwsgierig en meelevend. Mensen vragen me hoe de president is. Meestal gevolgd door: ‘Is hij echt zoals op televisie?’ En het antwoord is: ja. Hij is voor 100 procent dezelfde persoon. Dat is heel uitzonderlijk. Het maakte mijn job in de eerste plaats mogelijk en ook makkelijker. Ik kan me geen enkele politicus inbeelden die van zijn adviseurs voortdurend gefilmd mag worden. Ze zouden weigeren uit angst dat hij iets raar zou zeggen of doen. Iedereen vond mijn werk een goed idee. De president heeft namelijk de opmerkelijke eigenschap om zichzelf te zijn onder elke omstandigheid.”

In welke zin is hij meelevend?
Chaudhary: “Hij is een zeer kalm persoon. Hij is een meester in problemen oplossen. Hij houdt ervan om uit te zoeken wie zich het minst op zijn gemak voelt in de kamer, om die dan meer op zijn gemak te stellen. Hij heeft graag dat mensen rond hem het beste uit zichzelf halen. Zo kan hij op hen steunen. Hij kan efficiënt communiceren, vraagt om iets gedaan te krijgen maar geeft hen de ruimte om dit te doen. Iedereen binnen de staf heeft zijn taak. Voor de fantastische campagne in 2008 zette de president de toon en sprak hij de doelen uit. Maar nadien liet hij het team veel vrijheid. Mitt Romney daarentegen is de CEO en wil de controle over alle aspecten van zijn campagne. Als zaken slecht gaan, zegt hij: ‘Dit is evengoed mijn fout als de fout van iemand anders’. Dat pleit voor hem. En het is goed dat hij dit doet. Maar hij is een kannibaal voor zijn team. Hij houdt liever zelf de controle over het stuur in plaats van zijn campagneleider te laten rijden terwijl hij het Amerikaanse volk toespreekt.”
“Wat je misschien nog het best ziet door de beelden achter de schermen – dingen die mensen niet zien door alleen naar de speeches te kijken -, is de nieuwsgierigheid van de president. Deze president is a very intellectually curious fellow. Hij stelt je een vraag en nadien nog meer vragen over die eerste vraag. Een beetje zoals een vader. Hij wil weten wat je weet, hoe je het weet, wanneer je het hebt geleerd. Bijvoorbeeld als hij een glasfabriek bezoekt. Doorgaans stellen deze winkels niet veel voor, toch? Het zijn alleen foto-aangelegenheden. Mensen verwachten meestal geen vragen. Maar de president heeft vragen. ‘Laat ons zeggen dat ik niets van glas ken. Beginnen we met de start. Hoe maak je glas?’ Hij wil het antwoord weten. George W. Bush was niet erg nieuwsgierig. Mocht hij een videographer gehad hebben, zouden die vragen niet gekomen zijn. Obama vliegt er in, rolt de mouwen op en leert dingen.”

Is hij een echte familieman?
Chaudhary: “Hij is echt zoals een vader. Niet alleen met zijn familie, maar ook met zijn staf. Toen mijn job als ‘First Cameraman’ er op zat, wilde hij exact weten wat mijn plannen waren. Ook bij anderen wilde hij de graden en resultaten op school horen. Het is een heel mooi gezin. Ze zijn erg close. Michelle heeft dezelfde gave als haar man. Ook zij kan private ruimte creëren, zelfs in een publieke ruimte. De president en zijn vrouw vinden het goed met elkaar. Mijn favoriete momenten waren toen ik ze samen kon filmen. Hun zin voor humor is vaak zelfspot. Als bij een filmopname de één iets verkeerd doet, zegt de ander snel: ‘Dat heb je verknoeid.’ Ik herinner me dat Michelle eens de mist in ging. Waarop de president zegt: ‘Dat hoef je niet opnieuw te doen. Niemand moet je dat vertellen, want jij bent de First Lady. Maar zelf trek ik het mij niet aan’.”

Ik las volgende uitspraak van president Obama over jou: ‘Arun is een vriendelijke jongen. Maar hij moet wel eens naar de kapper om zijn haar te laten knippen’.
Chaudhary: “(lacht) Ja. Grappige situatie. Op een gegeven moment was ik niet hem maar een telefoon aan het filmen. Dat beeld had ik nodig om in de montage te gebruiken. De president is nieuwsgierig, zoals ik al zei. Hij vroeg wat ik aan het filmen was en keek me toen blijkbaar heel duidelijk aan. En oké, mijn haar was redelijk lang. Ik had me ook al enkele dagen niet geschoren. Ik zag er niet zo goed uit. (lacht)”

Alleen die dag?
Chaudhary: “Ja hoor. Meestal zie ik er goed uit. Maar die dag dacht ik wellicht dat ik niet naar het Witte Huis en de Oval Office moest komen. Dus ja, niet geschoren die ochtend. Toen bleken ze mij toch nodig te hebben. (lacht) Ik kwam er bijna mee weg.”

Is de president ijdel?
Chaudhary: “Nee, helemaal niet. Hij is de eerste weken zelfs aangevallen door de entourage van president Bush omdat hij niet altijd een blazer droeg. Of omdat hij zijn voeten op de Oval Office legde. Of die bekende foto met de gaten onderaan zijn schoenen. In het weekend mogen de medewerkers casual gekleed zijn. Zeker als je opgebeld wordt op een zaterdag of zondag. Hij respecteert zoveel mogelijk de balans tussen leven en werk. In een plek als het Witte Huis is dat eigenlijk onmogelijk, maar de president probeert het mogelijk te maken. Een voorbeeld. De speeltuin in de Oval Office is er niet zozeer gekomen voor zijn dochters. Die zijn daar te oud voor. Nee, die waren voor de kinderen van de staf die in het weekend voor hun kinderen moesten zorgen. Die balans is één van de redenen waarom ik moest weggaan. Ik word in november voor de tweede keer vader (Arun Chaudhary woont met zijn vrouw Laura en zoontje Leo in Washington DC en ze verwachten in november een dochter, MS). Dat vindt hij één van de favoriete aspecten van president zijn in vergelijking met campagne voeren: als president leeft hij boven de winkel, tijdens een campagne niet. Na zijn werkdag kan hij van de winkel naar zijn familie gaan. Dat is de Obama’s veel waard. Daarom loont de verhuis van Chicago naar Washington voor hen waarschijnlijk de moeite.”

GODFATHER TRILOGIE

Een mooi moment in één van je videoreportages is wanneer de president je geruststelt bij je nakende vaderschap.
Chaudhary: “Ah, heb je die beelden gezien? Inderdaad. Ik filmde hem en vertelde dat mijn vrouw zwanger was en dat ik toch wat ongerust was. Hij feliciteerde mij en zei: ‘Niets om schrik van te hebben. Duik er gewoon in. Je zal het goed doen’. Die gesprekken zijn zeer waardevol geweest voor mij. De president was één van de eersten om te zeggen: ‘Kijk, je kinderen komen er als persoonlijkheden uit. Je kan er niet tegen vechten, je moet er gewoon mee leren leven. Ze zijn zoals ze zijn.’ En dat leren aanvaarden was voor mij ongetwijfeld een goed advies van de president. Een vaderfiguur, zoals ik al zei. Best grappig eigenlijk, gezien het om een nog jonge president gaat.”

Is hij soms eens niet die vriendelijke man? Wordt hij ooit kwaad?
Chaudhary: “Ik heb de president nooit echt kwaad gezien.”

Echt?
Chaudhary: “Ja. Zeer zelden. In het archiefmateriaal zit een heel klein beetje woede. Maar hij is een kalm persoon. Als hij al eens boos wordt, is dat omdat iemand binnen zijn staf unfair en respectloos is geweest zonder reden. Of als die persoon zijn of haar macht misbruikt heeft tegenover de staf. Dan kan hij kwaad zijn.”

Wat doet of zegt hij dan?
Chaudhary: “Hij maakt zich verbaal kwaad. Maar op een zeer kalme manier. Zoals het soort ouder dat zegt: ‘Ik ben niet kwaad, ik ben alleen ontgoocheld’. Daarin is hij heel goed. Je voelt zijn ontgoocheling. Niemand wil de president van de Verenigde Staten ontgoochelen.”

In de inleiding van je boek lezen we: ‘Ik schrijf niet over bijvoorbeeld welk ontbijt de president neemt’. Nochtans ben ik ook wel geïnteresseerd in dat soort weetjes. Is hij vegetarisch bijvoorbeeld?
Chaudhary: “Nee. De president is een alleseter. Hij houdt van alles. Van gezonde voeding tot hamburgers. Maar ik weet niet wat hij als ontbijt neemt. En ik wil het ook niet weten. Hij eet drie keer per dag, alleen dat kan ik je zeggen. Hij gelooft sterk in working out. Ik weet niet wat zijn routine is ‘s morgens, maar hij blijft fit en gezond.”

Doet hij aan sport?
Chaudhary: “Hij speelt basketbal en organiseert wedstrijden. Hij heeft het tennisterrein in het Witte Huis vervangen door een groot basketbalterrein. Zo moet hij niet ver lopen als hij twintig minuten wat energie wil verbruiken.”

Barack Obama heeft de voorbije vier jaar ook kritiek gekregen. Nogal wat Amerikanen zijn ontgoocheld. Hoe gaat de president om met die kritiek?
Chaudhary: “Niet. Hij en zijn adviseurs trekken zich niets aan van kritiek. In Washington zeggen we: ‘Hoe slim je vandaag bent, zo dom ben je morgen’. Je hebt veel ups en downs. Je hebt geen idee hoe druk het is. Mocht de president reageren op elke opmerking die op zijn bureau belandt, zou hij niets meer doen. Barack Obama vermijdt daarom om veel naar televisie te kijken. Hij leest de briefings om aan het nieuws te geraken. Ik denk dat zijn voornaamste nieuws op televisie het sportnieuws is en niet al het vitriool. In Amerika heeft politieke tv niets te maken met feiten. Het is niet informatief. Het gaat om opinies en talking heads. Je kan jezelf gek maken door naar al dat gedoe te luisteren.”

Kijkt Obama voor de rest vaak naar televisie?
Chaudhary: “De president heeft een zeer goede smaak van films. Hij houdt van lange, verhalende uitzendingen. Van overdachte storytelling. Hij is een vrij goed schrijver, zoals je weet. Daarom ziet hij graag literaire tv.”

Wat zijn z’n favoriete films?
Chaudhary: “Casablanca ziet hij graag. De Godfather-trilogie ook. Grappig wanneer zijn entourage trivia vraagt over The Godfather. ‘Wie neemt het geweer en schiet er mee in de tweede Godfather?’ En altijd kent hij het juiste antwoord. (lacht)”

Ongetwijfeld ga je bevestigen dat Barack Obama slim is.
Chaudhary: “Hij is héél slim. En is ook zo slim om authentiek op vragen te antwoorden, zoals ik nu doe. In 2008 vroeg een tv-zender aan Barack Obama en Hillary Clinton wat hun favoriete tv-shows waren. Hij antwoordde ‘The Wire’ en andere programma’s die hij volgde. En Hillary Clinton rammelde gewoon de drie meest populaire shows af op de Amerikaanse televisie: CSI, American Idol en nog eentje. Je wéét gewoon wanneer iemand eerlijk antwoordt op een vraag, en wanneer iemand gewoon praat. De president voelt zich goed met zijn smaken. En als filmexpert ben ikzelf ook onder de indruk van zijn smaak.”

Op 6 november 2012, de dag dat jij 37 jaar wordt, kiest het Amerikaanse volk een nieuwe president. Gaat Barack Obama herverkozen worden?
Chaudhary: “Ik denk het wel. Ook in deze campagne toont hij hoe authentiek hij is tegenover het Amerikaanse volk. En we zien de opponent die herhaaldelijk weigert om dat te doen. Dat is eigenlijk wat in mijn boek naar voren komt: ‘authenticiteit en bedachtzaamheid’ tegenover ‘het geld’. Toen ik er vier jaar geleden aan begon, wist ik niet dat deze campagne de lakmoesproef hiervoor zou zijn.”

Wat mogen we op het grafzerk schrijven van Barack Obama en op dat van jou?
Chaudhary: “Voor de president kan ik het niet zeggen. Zijn grootste verwezenlijkingen moeten nog komen. Dat hoeft zelfs niet noodzakelijk tijdens zijn presidentschap te zijn. Hij is zo jong, het is zo’n opmerkelijke persoonlijkheid. Wie weet wat zijn nalatenschap zal geweest zijn, tegen de tijd dat zijn grafsteen gegraveerd wordt? Op mijn grafzerk mag staan: ‘Hier ligt Arun Chaudhary, hij vertrouwde het materiaal’.”

°°°

Op de terugweg naar de luchthaven van Washington DC vraag ik de taxichauffeur of hij de tv-debatten tussen de presidentskandidaten Obama en Romney volgt. “Nog niet veel van gezien”, is zijn antwoord. “Geen interesse. Ik heb al beslist naar wie mijn stem gaat: Obama. Hij krijgt veel kritiek op zijn gezondheidszorg en de economie in Amerika. Maar de vorige president Bush heeft een zootje achtergelaten. Obama heeft acht jaar nodig om dat op te kuisen.”

Beluister hier een kort interview-fragment met Arun Chaudhary.

For the English version of this article, click here.

[Show slideshow]