Gemiddelde leestijd: 7 min 

“Met mijn gezin is alles in balans. Op die basis bouw ik. De top van die piramide is één steentje. Dat ben ik, als ik wedstrijden win.” Wielrenner Fabian Cancellara stond in oktober op de Zwitserse berg Jungfraujoch. “Ze noemen dat punt in de Alpen de ‘top van Europa’. Voor mij was het symbolisch ‘terug naar de top’.” Met een blitzbezoek aan ons land trekt de Zwitser een streep onder een rotseizoen voor hemzelf en voor de wielersport in het algemeen. “Wielrennen zal nooit sterven.”

Hij volgde de opleiding elektromonteur bij een klein Zwitsers bedrijf. “Maar als het op studeren aankwam, bleef ik een luie zak”, geeft Fabian Cancellara toe in zijn biografie uit 2011. Het liefst is de kleine Fabian met sport bezig. Voetbal wijkt al snel voor koers. Zeker als vader Donato hem een fiets cadeau doet. Een oude koersfiets met lederen riempjes aan de pedalen. Fabian Cancellara is 12 jaar als hij zijn eerste wedstrijd rijdt.

Twintig jaar en een rijk gevuld palmares later wordt Cancellara niet alleen als renner maar ook als mens alom geprezen. Hij is een dagje heen en weer gevlogen vanuit Zwitserland om een nieuw supporterslokaal in ‘Het Centrum van de Ronde van Vlaanderen’ in Oudenaarde in te huldigen. “Op het einde van de dag ben ik ook gewoon maar een persoon zoals iedereen. Ik doe graag wat ik doe. Maar de aandacht en het respect hier in België doen me wat. Elke fan supportert voor de renners en de idolen van zijn of haar land. Dat zie je in elk land. Maar als ik hier kom, supporteren de mensen bijna op dezelfde manier voor mij als voor een landgenoot. Dat is zeker en vast een motivatie in mijn hoofd. Tijdens de Ronde van Vlaanderen 2010 stond de camper van mijn Belgische fanclub en voorzitter Remi De Moor aan de voet van de Bosberg. Natuurlijk kon ik geen goeie dag zeggen. Maar ik heb ze gezien en gevoeld. Een groots gevoel.”

Het was vroeg dag vanmorgen, zelfs voor een wielrenner?
Cancellara: “Wel ja. Ik ben wakker van 5u30 om op tijd op de luchthaven te zijn. Nu, ik ben een jonge vader. Mijn jongste dochter Elina is enkele maanden. En op dat uur is ze meestal wakker. Al komt ze de laatste tijd in een goed ritme. Dus tegenwoordig is 5u30 wél weer behoorlijk vroeg. (lacht)”

Je bent getrouwd en hebt een gezin. Heeft je dat als renner veranderd?
Cancellara: “Op een manier wel. Eigenlijk meer en meer. Dat is ook normaal. Je wordt ouder en kijkt soms anders naar het leven. Als je alleen woont, leef je op jezelf. Met een vrouw en kinderen heb je die verantwoordelijkheid. Ik leef met de persoon met wie ik wil oud worden tot ik sterf. Ik ben blij dat mijn gezin vroeg op mijn weg is gekomen. Het helpt me in veel situaties waarin je terugkeert naar de familie. Dat is je basis. Familie heb je, cyling is business op het einde van de dag. En die business zal ooit stoppen. Terwijl je leven thuis altijd hetzelfde zal blijven. Als vader en echtgenoot wil ik daar het beste uit halen.”

En het familieleven gaat niet ten koste van jouw drive en ambitie?
Cancellara: “Nee hoor. Ik ben ook al enkele jaren getrouwd. Ergens haal je er een ander soort motivatie uit. Naast het familieleven doen ook de valpartijen je nadenken. Bijvoorbeeld wanneer Wouter Weylandt het leven liet (tijdens een rit in de Ronde van Italië 2011, MS).”
“Soms hervat ik het seizoen redelijk laat. Een seizoen is slopend. Je bent leeg. Ik ben niet zozeer fysiek moe, maar vooral mentaal. Dit is de sleutel: mentaal herstellen. Ik weet dat ik mijn lichaam veel kan ‘gebruiken’. Zolang ik niet slecht train of me slecht voorbereid op trainingen en wedstrijden, geraak ik niet overtraind. Het belangrijkste is die rust te nemen. Misschien heb ik de voorbije maanden zelfs wat langer gerust dan andere jaren. Maar dat bezorgt me geen stress. Want ik ben nu weer 100 procent gefocust en gemotiveerd. Ik ben fris en klaar, alles is goed gepland. Is dat niet het geval, dan is het moeilijk om een jaar lang, tot in oktober, te koersen.”

Wat was voor jou hét grootste moment van het afgelopen wielerseizoen?
Cancellara: (denkt na) “Strade Bianche. Want toen was alles zoals het moest zijn, met op het einde een overwinning. De sterkste wint niet altijd. Je heb heel veel geluk nodig. Vorig seizoen was ik in veel wedstrijden sterker dan alle anderen, maar won ik niet. Dat is sport. Soms is dat aangenaam, zeker voor de mensen thuis. Maar ook als supersterke renner krijg je niet altijd wat je wil. Dat is niet altijd makkelijk. Je moet daar mee leren leven. Milaan-San Remo van het afgelopen jaar was zo’n voorbeeld (de Australische renner Simon Gerrans liet Cancellara het vuile werk opknappen en won in de spurt, Cancellara werd tweede, MS). Stop je met rijden en verkrijg je niets? Of ga je door en behaal je wel iets? Soms is het niet makkelijk om keuzes te maken. Soms sluit je je ogen, ga je maar en zie je wel, wat er ook mag komen.”

De winter staat voor de deur. Jij bent in oktober op stage geweest in de Hoge Alpen.
Cancellara: “Ja. Op 3.500 meter hoogte, op de Jungfraujoch. Als je daar rondloopt, voel je een groot verschil. Ik was er voor de eerste keer. We hebben ook een persdag gehouden. Het was een belangrijke dag voor mij. Ze noemen dat punt in de Alpen de ‘top van Europa’. Voor mij was het symbolisch ‘terug naar de top’. Ook al was het oktober 2012, ik beschouwde het als de start voor het seizoen 2013, na alles wat ik heb meegemaakt het voorbije jaar. Gezondheid is het voornaamste. Ik moet 100 procent zijn. Ik koos ervoor om vroeg het seizoen te beëindigen. Na mijn val op de Olympische Spelen moest alles goed genezen. Dat was de beste keuze. Op 80 procent het nieuwe seizoen aanvatten, wil ik niet. Ik heb dat vuur nodig, iets extra om door te gaan. Ik ben gemotiveerd en kijk er naar uit om niet meer in het hospitaal in Oudenaarde te belanden (glimlacht) of elders.”

Zou je al je overwinningen in de klassiekers willen ruilen voor één zege in de Ronde van Frankrijk?
Cancellara: “Nee. Ik ben tevreden met wat ik heb. Ik ben recordhouder in de Tour. Niemand pakte als niet-Tourwinnaar meer gele truien dan ik. Al mijn truitjes komen trouwens ook in het museum van de Ronde van Vlaanderen in Oudenaarde. De Tour is een droom. En dat zal het altijd blijven. Het is helemaal geen doel.”

WIELERGESCHIEDENIS ZONDER DOPING

In 2013 is het de 100^ste editie van de Ronde van Vlaanderen.
Cancellara: “Een speciale verjaardag. Een moment en een dag voor de geschiedenis. Toen ik een jonge wielrenner was, was deze koers altijd aanwezig. De jaren van Museeuw, Tchmil, Bartolli, Bortolami, Tafi waren geweldige tijden. En op een gegeven moment you join the club. En dan zijn de dingen anders. Dan schrijf jij de geschiedenis, sta jij in die boeken.”

De wielergeschiedenis wordt dezer dagen wel herschreven. Waarom moeten we nog altijd in de wielersport geloven?
Cancellara: “Er zullen altijd redenen zijn. Het is wereldwijd een jammerlijke zaak. Ik ben ook triest. Maar anderzijds biedt het grote mogelijkheden. Misschien is het de perfecte situatie. Want nu kunnen we het boek sluiten. Over negatieve zaken praten is altijd makkelijker dan over positieve. Ik zie zeer veel positieve zaken. Daarom geloof ik nog in het wielrennen. Sagan, Phinney of Van Garderen, kortom de jonge generatie krijgt enorme mogelijkheden. Ze zullen betere kansen en een betere toekomst hebben dan ik toen ik hun leeftijd had. Een toekomst met minder stress dan de stress waar wij mee te kampen hebben. Ik heb de Ronde van Frankrijk ook gereden in die jaren. En ik ben blij met wat ik heb bereikt. Maar een jonge renner heeft meer kansen op goede resultaten.”
“Wielrennen blijft het beste uitstalraam. Dat kan je in geen enkele andere sport tonen. Niet in het voetbal, tennis of golf. Het hele wielersysteem moet beter in balans komen. Te beginnen aan de top, met name de IOC. Dan volgen de UCI, de teams en de renners. Wielrennen zal nooit sterven. Dat is volgens mij niet mogelijk.”

Was het ontslag van jouw ploegleider Johan Bruyneel een opluchting?
Cancellara: “Nee. Op het einde focuste ik op mezelf. Ik wilde de details niet kennen. Anders word ik gek. Het was niet mijn probleem. Ik was niet ‘in charge’ en was niet de teammanager of de eigenaar van de ploeg. Ik ben een renner. Ik moet me focussen op mijn prestaties en op het seizoen. Als we nu zeggen ‘iedereen die verkeerd handelde, moet er uit’ dan schiet er niemand meer over. Dan moeten we de sport opdoeken. Naar dat verleden verwijzen, zou niet juist zijn. Dat zou zijn zoals praten over wat Hoessein of Hitler gedaan hebben, of wat in Joegoslavië is gebeurd. Het wielrennen mag ook niet terugkeren naar de jaren ’50. We moeten vooruit. Als ik nu terugblik op de zaak-Festina in ’98, zou ik bijna zeggen dat de renners gewoon water dronken, in vergelijking met wat later is uitgekomen. De renners lachen er zelf mee. In die tijd waren dat courante gebruiken. Nu lijkt het of slechts één persoon verkeerd was: Lance (Armstrong).”

Wat het team Sky nu doet – iedereen bevragen over zijn dopingverleden en desgevallend medewerkers uit de ploeg zetten – is dat een goede oplossing?
Cancellara: “Het is niet de beste oplossing. In het leven moet je een tweede kans krijgen. We kunnen het verleden niet veranderen. Die is er nu eenmaal. Eerst was er Fuentes met onder andere Ullrich, nu is er Ferrari. Alles begint opnieuw. Terwijl de zaak-Ferrari al van zolang geleden dateert. Het is niet omdat een renner bij Ferrari ging voor trainingsadvies, dat hij iets mispeuterde.”

Kan je de fans verzekeren dat jouw prestaties zuiver zijn?
Cancellara: “Zeker. Anders zouden de fans ook niet hier in Oudenaarde zijn. Ze zouden wegblijven. In het leven kan je nooit zeker zijn van wat morgen brengt, wat er zal gebeuren over tien minuten. Niemand weet dat. Maar ik ken mijn leven. Ik heb mijn rechtlijnige manier van leven.”

Denk je al aan je leven na de carrière?
Cancellara: “Nee. Zolang de wil en de passie er is, zolang ik me doelen kan stellen en het kan opbrengen om te reizen, ga ik door. Ik geniet van wat ik doe. Ook al zijn er momenten waar ik niet echt geniet van wat ik doe. Maar dat hoort nu eenmaal bij de job. Het is zwaar om na twee maanden vakantie weer naar buiten te gaan met de fiets. Na een training van twee uur blaas je. Lastig… Maar dan besef je dat je twee maanden voordien zonder probleem tijdens een twee uur durende trainingsrit bijna 70 kilometer haalt. Op dat moment merk je het verschil tussen top zijn en uit conditie zijn. Precies daaruit haal ik mijn ambitie: de conditie opbouwen en naar die 100 procent toewerken. Ik ben er klaar voor. De ploeg is er klaar voor, dat merk ik binnen het team aan de gesprekken over de klassiekers. En ook thuis is alles in orde. Dat is de basis en die zit momenteel in balans. Op die basis begin je de piramide te bouwen. De top van die piramide is één steentje. Dat ben jijzelf, wanneer je wedstrijden wint. Elke steen is belangrijk om aan de top te geraken. Ook de supporters zijn belangrijk, zij vormen evengoed een steen. Geen supporters hebben zou betekenen dat je misschien een stukje steen mist in de piramide. En dan zou die kunnen ineenstuiken.”

Beluister hier een kort interview-fragment met Fabian Cancellara.